Muziekgebouw aan ’t IJ, Amsterdam – 2 oktober 2024

Op verzoek van het Oekraïense gezelschap Nova Opera schreef de eveneens uit Oekraïne afkomstige, maar al enige jaren in Nederland woonachtige componist Maxim Shalygin zijn eerste opera, iets wat hij tot voor kort zichzelf niet zag doen. Maar gisterenavond ging hij in première, in een nagenoeg uitverkocht Muziekgebouw aan ’t IJ. En het mag gezegd: dit smaakt naar meer. Shalygins muzikale taal maakt hem tot een uitstekend operacomponist die in staat is om de kijker / luisteraar anderhalf uur geboeid te houden. Hij baseerde zijn verhaal op Plato’s ‘Symposion, in een prachtig nieuw jasje gestoken door Paul van der Woerd. Maar zo goed als dat de muziek was – en de uitvoering door dit Nova Opera, onder leiding van Mikhell Menabde – zo teleurstellend was echter de regie van Aïda Gabriëls. Alle handeling die Van der Woerd in dit verhaal heeft gestopt, brengt ze feilloos om zeep door de vier protagonisten, twee sopranen en twee baritons, continu in dezelfde kledij te laten optreden en hun handelingen louter te laten bestaan uit tableaux en tegen het einde wat dans. En wat nog erger is: boventiteling ontbreekt, waardoor het verhaal niet te volgen is. Wel krijgen we het thema femicide opgedient, middels allerlei feiten en weetjes, geprojecteerd op een scherm.

(meer…)

Opera Ballet Vlaanderen, Antwerpen – 10 september 2024

Niet alleen is Giacomo Puccini’s ‘Madama Butterfly’ nog altijd één van de meest geliefde opera’s, het is tevens één van de meest omstreden. Dit verhaal zo maar op de planken brengen, zonder er enige mate van kritiek in te verwerken is dan ook bijna niet meer mogelijk. Ook de Argentijnse regisseur Mariano Pensotti doet alle moeite om dit in onze ogen bijna onwaarschijnlijke verhaal in een ander licht te plaatsen. Pensotti kiest voor een raamvertelling, waarbij hij een Japanse regisseuse opvoert die de opera in het heden regisseert, niet toevallig bij Opera Ballet Vlaanderen in Antwerpen waar deze enscenering deze weken te zien is, en tijdens dat proces tegen haar eigen verleden aanloopt. Echt ingrijpen in de opera doet Pensotti echter niet, hij volstaat om middels tekst zijn verhaal te vertellen tijdens de instrumentele scènes. Veel voegt het niet toe, met name niet doordat Pensotti de kern van het probleem onvoldoende belicht: racisme. Verder niets dan lof voor deze productie met een prachtig spelend orkest, onder leiding van Daniela Candillari en een uitstekende cast, met als absoluut hoogtepunt een geweldige Anba Naqe als Butterfly, die zich prima inleeft in haar complexe personage en prachtige decors en kostuums van Mariana Tirantte.

(meer…)

Concertgebouw, Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 7 september 2024

Het was via de memoires van Heinrich Heine dat Richard Wagner op het idee kwam van zijn opera ‘Der fleigende Holländer’, waarmee het NTR ZaterdagMatinee afgelopen zaterdag het nieuwe seizoen opende. Hij las die memoires in 1838 in Riga waar hij chef-dirigent was bij de opera en voltooide zijn werkstuk in 1841. Helemaal tevreden was hij niet, het leidde tot een verbeterde versie in 1843, de versie waarmee het stuk in première ging; één in 1846, waarin hij de volledige orkestratie overhoop gooide en tot slot nog een wijziging in 1860, waarbij hij het zogenaamde ‘Tristan slot’ toevoegde aan het eind van de ouverture, zo genoemd omdat hij op dat moment net ‘Tristan und Isolde’ had afgerond. Dat was allemaal niet genoeg, aan het eind van zijn leven wilde hij het stuk nogmaals onder handen nemen, iets wat er echter niet meer van kwam. Gelukkig wellicht, want dit is een perfecte opera om dit seizoen mee te openen, met één been in de romantiek en met één been reeds in de moderniteit. Het Radio Filharmonisch Orkest op het podium, Jaap van Zweden op de bok, het Groot Omroepkoor versterkt met Cappella Amsterdam en een keur aan geweldige solisten. Het levert een grandioze uitvoering op die aan het einde terecht beloont wordt met een donderend applaus.

(meer…)

Opera Antwerpen – 5 juni 2024

Iedereen met nostalgisch romantische gevoelens naar het Nederland of België van vroeger, naar die verbeelding, zou de opera Jenůfa van Leoš Janáček moeten zien, afgelopen woensdag ging hij in de regie van Robert Carsen weer eens in première bij Opera Ballet Vlaanderen. Wat Janáček, in deze uit 1908 stammende opera, duidelijk laat zien is de keerzijde van dat ons kent ons gevoel, dat naboarschap waar BBB zo graag mee dweept. Fijn hoor, zich om elkaar bekommeren, maar dat geldt dus alleen voor diegenen die zich aan de al dan niet ongeschreven regels houden. Het geldt sowieso niet voor een ieder wiens wortels elders liggen, maar ook niet voor de lokalen die niet meewerken, er andere gedachten op na houden, niet in de pas lopen.

(meer…)

Schouwburg, Rotterdam – 18 mei 2024

“O. breekt de kunstvorm opera open, gelooft in de krachtige relevantie daarvan voor een groot en divers publiek en wil het meest grensverleggende operafestival ter wereld zijn”, aldus de website van dit spraakmakende festival dat jaarlijks gehouden wordt in Rotterdam. Gisterenavond woonde ik twee van die grensverleggende producties bij: ‘Black Lodge’ van componist David T. Little, met een libretto van Anne Waldman en de zanger Timur Bekbosunov in de hoofdrol en ‘Notwehr’ van Annelies Van Parys en met een libretto van Gaea Schoeters. Johanna Zimmer en Els Mondelaers gaven invulling aan de vocale partijen samen met B’ROCK Vocal Consort, de instrumenten waren in handen van het prachtig spelende HERMESensemble.

(meer…)

De Munt, Brussel – 5 mei 2024

In 1898 schreef Henry James de novelle ‘The Turn of the Screw’. Een halve eeuw later vroeg de componist Benjamin Britten aan de schrijfster Myfawny Piper of zij het boek wilde bewerken tot een libretto voor een kameropera, die in 1954 in première ging, Brittens negende opera. Een vreemd verhaal, dat zowel in de versie van James als die van Britten meer vragen oproept dan antwoorden geeft. De regie van Andrea Breth, nu te zien bij De Munt in Brussel, doet daar niets aan af. Hoe mooi ook en dat is het zeker, de mist blijft bestaan. Sterker nog, die onduidelijkheid is op een bepaalde wijze de kracht van deze opera. Juist doordat zoveel onduidelijk is, word je als luisteraar en kijker uitgedaagd om tot een eigen interpretatie te komen, iets waar Breth met deze sprookjesachtige regie en Raimund Orfeo Voigt met zijn prachtige decors ons graag nog een extra handje mee helpen.

(meer…)

De Munt, Brussel – 21 januari 2024

Veertig jaar (!) is het geleden dat er bij De Munt in Brussel een complete Der Ring des Nibelungen van Richard Wagner te zien was, maar dit theater lijkt dit en het volgend seizoen deze lange afwezigheid meer dan goed te maken. Eerder dit seizoen was ‘Das Rheingold’ te zien en afgelopen zondag ging ‘Die Walkure’ in première. Volgend seizoen volgen Siegfried en Götterdämmerung. Romeo Castellucci regisseert de complete cyclus en in alle opera’s is het Symfonieorkest van de Munt te horen, onder leiding van chef-dirigent Alain Altinoglu. Verder is er gelukkig voor gekozen om onderweg niet van vocalisten te wisselen, voor zover dat natuurlijk voor nu valt in te schatten. Na een prachtige ‘Das Rheingold’, een soort van epiloog op de drie volgende opera’s, klonk zondag een prachtige ‘Walküre’. Niets dan lof, maar het meest tevreden was ik toch ook nu weer met het prachtig spelende orkest en de duidelijke Wagneriaan Altinoglu op de bok. Al moeten hier zeker ook de vocale prestaties worden genoemd, van met name Peter Wedd als Siegmund, Nadja Stefanoff als Sieglinde en Ingela Brimberg als Brünhilde. Maar ook Gábor Bretz in de rol van Wotan ben ik meer gaan waarderen, iets dat alles te maken heeft met de ontwikkeling van de figuur Wotan.

(meer…)

Chassé Theater, Breda (Nederlandse Reisopera) – 30 oktober 2023

Met ‘Das Wunder der Heliane’, dat in 1927 zijn première beleefde, schreef de Duitse componist Erich Wolfgang Korngold zijn vierde opera in ongeveer tien jaar tijd. Hij zag het zelf als zijn belangrijkste, deze opera gebaseerd op het mysteriespel ‘Die Heilige’ van de dichter Hans Kaltneker. Een visie die het publiek in de jaren na de première zeker niet zou delen. Zijn derde opera, ‘Die Tote Stadt’ zou veel bekender worden en ‘Das Wunder der Heliane’ raakte, niet geheel ten onrechte, in de vergetelheid. De Deutsche Oper bracht hem in 2018 echter weer op de planken, een uitvoering die verkrijgbaar is op DVD en deze dagen verzorgt de Nederlandse Reisopera, nadat de regisseur Jakob Peters-Messer die versie in Berlijn zag, bijna een eeuw na dato de Nederlandse première van de scenische uitvoering. In het kort kan ik niet anders dan alle lof toezwaaien voor zowel de regie, de muziek – groots uitgevoerd door het Noord Nederlands Orkest, onder leiding van Jac van Steen – en de vocalisten, met voorop een adembenemend zingende Annemarie Kremer.

(meer…)

De Munt, Brussel – 29 oktober 2023

Na ‘Lohengrin’ (2018), ‘Tristan und Isolde’ (2019) en ‘Parsifal’ (2022), uitvoeringen die allemaal ook op deze blog aan bod kwamen, is Alain Altinoglu, sinds 2016 muziekdirecteur en chef-dirigent van De Munt, nu toe aan een over twee seizoenen verspreidde complete ‘Der Ring des Nibelungen’, het meesterwerk van Richard Wagner. Natuurlijk te beginnen met ‘Das Rheingold’. De gehele cyclus staat onder regie van de Italiaanse regisseur en beelden kunstenaar Romeo Castellucci die op een aantal punten zeker weet te verrassen, al kent zijn regie ook een aantal opvallend zwakke momenten. Maar zijn insteek en benadering van dit eerste deel is zeker de moeite waard en doet ons uitzien naar het vervolg. Altinoglu en Wagner bleek al eerder prima samen te gaan, deze dirigent heeft duidelijk affiniteit met diens muzikale wereld, iets dat ook gisterenavond bleek in deze versie van ‘Das Rheingold’. Zuiver en helder spel, met veel gevoel en de broodnodige dramatiek gebracht. Iets waar dit voortreffelijke orkest natuurlijk ook een grote rol in speelde. En de vocalisten zijn over de gehele linie meer dan voldoende, met enkele uitschieters.

(meer…)