Reinbert de Leeuw – Der nächtliche Wanderer / Abschied (CD Recensie)

Op 14 februari vorig jaar overleed Reinbert de Leeuw. Hij zal vooral herinnerd worden als één van de belangrijkste voorvechters van de hedendaagse gecomponeerde muziek. In een lange carrière als pianist en dirigent, in die laatste hoedanigheid vaak met Asko|Schönberg, bracht hij menige componist op de Nederlandse podia. De Leeuw was ook componist, maar vond dat zijn eigen werk niet in de schaduw kon staan van al die grote componisten waar hij zoveel affiniteit mee had, van de late Franz Liszt tot iemand als György Kurtág die hij tot aan zijn dood bleef spelen. Toch zijn ook zijn eigen composities de moeite waard en het is dan ook terecht dat Challenge Records opnames van ‘Der nächtliche Wanderer’ en ‘Abschied’, opgenomen tijdens het NTR ZaterdagMatinee, onlangs uitbracht.

(meer…)

Lees verderReinbert de Leeuw – Der nächtliche Wanderer / Abschied (CD Recensie)

Sebastian Gramss’ Meteors (Concert Recensie)

PlusEtage, Baarle-Nassau, 24 september 2023

Philip Zoubek en Sebastian Gramss. Foto’s: Jef Vandebroek

Eén van de constructen waar de uit Keulen afkomstige bassist Sebastian Gramss mee werkt is het nonet States of Play. Maar ja, met een nonet toeren is een ingewikkelde, iets dat leidde tot een afgeslankte versie: het sextet Meteors. Eerder dit jaar verscheen het eerste album: ‘Message To Outer Space’, waarvan ze afgelopen zondagmiddag de muziek speelden in de PlusEtage te Baarle-Nassau, één van de weinige podia die het nog aandurven om dit soort bands te laten spelen. Hoe lang nog is de vraag nu het Fonds Podiumkunsten in al haar wijsheid heeft besloten voortaan geen subsidie te verstrekken. Tja, als je alleen naar bezoekersaantallen kijkt, presteert dit podium al snel beneden de maat. Te meer daar ook de nodige Belgen het podium weten te vinden. Maar dat terzijde, we gaan het immers hebben over Gramms en zijn Meteors.

(meer…)

Lees verderSebastian Gramss’ Meteors (Concert Recensie)

Splendor Sonic Circus (Concert Recensie)

Theater Carré, Amsterdam – 23 september 2023

Tien jaar geleden had een groep van vijftig musici, allen gevestigd in Amsterdam, een gewaagd idee: “investeren in een plek waar alles mogelijk is, een muzikaal laboratorium waar kunstenaars elkaar en hun publiek ontmoeten en inspireren”. Het idee werd werkelijkheid en in september 2013 opende Splendor haar deuren voor musici en publiek in een voormalig badhuis aan de Nieuwe Uilenburgerstraat. De doelstelling, zo lezen we op de website, was en is “een culturele vrijplaats, waarin podiumkunstenaars onafhankelijk van overheid en politieke instanties kunnen maken waarvan zij vinden dat mensen dat moeten kunnen zien, voelen en horen.” Zich daarbij niet beperkend tot een bepaald genre of een bepaalde discipline. Nee, alles kan hier aan bod komen. Laagdrempelig hoort ook thuis in die visie, want als lid betaal je € 120,- voor een jaar, waarmee je zestig (!) concerten gratis kunt bezoeken en de rest met korting. Inflatie? Daar hebben ze bij Splendor nog niet van gehoord. Tien jaar dus inmiddels en dat was alle reden voor feest dit weekend, met als klap op de vuurpijl een concert in Theater Carré, simpelweg omdat hun eigen clubhuis veel te klein is voor alle fans tegelijk. Een goede gok, want het theater was afgeladen. En een feest was het!

(meer…)

Lees verderSplendor Sonic Circus (Concert Recensie)

De extatische ritmiek van Chin & Stravinsky (Concert Recensie)

Concertgebouw, Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 23 september 2023

Unsuk Chin. Foto: Priska Ketterer

Hoe leuk de combinatie van werken ook was, gisteren tijdens het NTR ZaterdagMatinee, veel hadden de stukken niet met elkaar te maken. Ja, ritmiek, maar dat geldt voor een zeer groot deel van de muziek. En is de ritmiek in Igor Strawinsky’s ‘Le sacre du printemps’ allesbepalend, dat geldt zeker niet voor Unsuk Chin’s pianoconcert. Beter was het geweest om haar muziek te combineren met die van haar leermeester György Ligeti, door wie haar muziek diepgaand beïnvloed is. Maar ja, dan heb je geen volle zaal en dat is zo nu en dan natuurlijk ook nodig. Maar toch, had Ligeti niet met een kort werk aan het begin van het concert kunnen klinken? In plaats van de ouverture ‘Dageraad op de rivier Moskva’ uit de opera ‘Chovansjtsjina’ van Modest Moesorgski. Want wat dit stuk nu echt aan dit concert toevoegde is mij een raadsel. Het klonk prachtig, laat dat maar over aan het Radio Filharmonisch Orkest, hier onder de chef-dirigent Karina Canellakis, maar hoorde volgens mij in een ander concert thuis.

(meer…)

Lees verderDe extatische ritmiek van Chin & Stravinsky (Concert Recensie)

Wilhelm Grosz – Achtung, Aufnahme!! (CD Recensie)

In juni van dit jaar overleed de hoboïst en dirigent Werner Herbers. Een musicus die vooral bekend is geworden met de projecten die hij deed met zijn Ebony Band, altijd op zoek naar vergeten werk van door de nazi’s vervolgde componisten. Een drang die wortelt in zijn eigen geschiedenis, zijn vader, weliswaar geen componist maar leraar, vluchtte in 1934 naar Nederland. Die zoektocht duurde tot aan zijn dood, net op tijd maakte hij nog het laatste album mee, met daarop de opera ‘Achtung, Aufnahme!!’ van Wilhelm Grosz, een potpourri met delen van ‘Komödien in Europa’ van Walter Goehr en een potpourri met muziek uit ‘Die vertauschten Manuskrypte’ van Mátyás Seiber. Componisten waar u wellicht nog nooit van hebt gehoord, laat staan dat u er werk van in de kast hebt staan. Alle drie deze stukken werden dan ook niet eerder uitgebracht.

(meer…)

Lees verderWilhelm Grosz – Achtung, Aufnahme!! (CD Recensie)

Marithé & Jonathan – An August Silence / Maija Anttila & Jonathan Nagel – Way over Time / Ash Zarah – Foreign Fire (CD / LP / Cassette Recensie)

Enige maanden geleden besteedde ik hier aandacht aan ‘Eventually’ van bassist Jonathan Nagel. Inmiddels is mijn kennis van deze bijzonder veelzijdige bassist aanzienlijk toegenomen, daar hij deel uitmaakt van Moving Strings dat drie concerten verzorgde tijdens het laatste Gaudeamus Festival, met als hoogtepunt de uitvoering van ‘Merge Corp.’ van Artun Çekem. Een,  zoals reeds eerder gesteld, bijzonder boeiend ensemble dat musiceren koppelt aan bewegingstheater. Nagel zoekt ook op andere vlakken de samenwerking op en timmert driftig aan de weg met zijn eigen label Xlent. In enkele maanden tijd verscheen ‘An August Silence’, dat hij maakte met vocaliste Marithé Van der Aa; ‘Way over Time’ met basklarinettiste Maija Anttila en ‘Foreign Fire’ waarop we Nagel horen als onderdeel van Ash Zarah, verder bestaand uit vocaliste Alba Boustanji, ook te horen met elektronica, gitarist Omer Sigler en drummer, percussionist Assi Weitz.

(meer…)

Lees verderMarithé & Jonathan – An August Silence / Maija Anttila & Jonathan Nagel – Way over Time / Ash Zarah – Foreign Fire (CD / LP / Cassette Recensie)

Victor Szabo – Turn On, Tune In, Drift Over (Boek Recensie)

Ambient als genre wordt vaak gezien als een uitvinding van Brian Eno, te beginnen met zijn uit 1975 daterende album ‘Discreet Music’ en meer bijzonder de vier albums in de ‘Ambient Series’ die verschenen tussen 1978 en 1982. Het is waar dat Eno als eerste die bewuste term gebruikte voor zijn muziek, maar Victor Szabo maakt in het bij Oxford University Press verschenen ‘Turn On, Tune In, Drift Over’ mooi duidelijk dat de wortels van deze muziek nog wel wat verder terug gaan. De ondertitel van het boek, ‘Ambient Music’s Psychedelic Past’ laat zien in welke richting we het moeten zoeken: de opkomst van de new age in de eind jaren ’60 en de musici die daardoor werden geïnspireerd. Eén en ander laat onverlet en Szabo heeft daar ook zeker oog voor, dat Eno een ongelofelijk belangrijke rol gespeeld heeft in dit genre, een invloed die nog tot op de dag van vandaag doorwerkt. Maar Szabo gaat verder en ziet ambient ook terug in de elektronische muziek die in de jaren ’90 zijn opwachting maakt, als alternatief voor de dance.

(meer…)

Lees verderVictor Szabo – Turn On, Tune In, Drift Over (Boek Recensie)

Kit Downes, Kaja Draksler & Lucy Railton (Concert Recensie)

Orgelpark, Amsterdam – 16 september 2023

Lucy Railton en Kit Downes tijdens een eerder concert in de Skálholtsdómkirkja. Foto: Alex Bonney

Voor toetsenisten is het Orgelpark in Amsterdam natuurlijk Luilekkerland. Vier grote orgels telt de zaal en daarnaast nog de nodige kleine. Zelden echter horen we ze in één concert vrijwel allemaal. Gisterenavond was dat echter wel het geval. Ongeveer tachtig proces, zo schatte de Engelse pianist en organist Kit Downes het in. Hij vulde een avond samen met toetseniste Kaja Draksler en celliste Lucy Railton. Ze speelden composities, van henzelf en een tweetal van Olivier Messiaen, hun grote inspiratiebron als het gaat om het orgel, maar schrokken ook niet terug voor de vrije improvisatie. Het merendeel van de stukken klonk als duet waarbij Downes de centrale factor vormde, afgewisseld met een paar solo’s en aan het einde muziek voor trio.

(meer…)

Lees verderKit Downes, Kaja Draksler & Lucy Railton (Concert Recensie)

Benjamin dirigeert Ligeti en Benjamin (Concert Recensie)

Concertgebouw, Amsterdam (NTR ZaterdagMatinee) – 16 september 2023

George Benjamin. Foto: Javier del Real

Gisteren had ik het voorrecht om weer eens de Britse componist George Benjamin aan het werk te horen in de rol van dirigent en wel voor het fameuze uit Frankfurt afkomstige Ensemble Modern. Hij speelde twee van zijn eigen stukken, wat bij Benjamin, die geldt als één van de weinige componisten die er ook nog een volwaardige carrière als dirigent op na houdt, zeker niet vanzelfsprekend is, aangevuld met het ‘Kammerkonzert’ van György Ligeti. Boeiende stukken die volgens Benjamin zelf vooral met elkaar contrasteren. En inderdaad geldt dit zowel voor de twee stukken van Benjamin zelf, ‘At First Light’ en ‘Into the Little Hill’, waar een kwart eeuw tussen zit als voor het contrast tussen de muziek van Benjamin en die van Ligeti. Bijzonder is ook dat tijdens dit concert na de pauze de ‘Into the little Hill’ klinkt, ‘a lyric tale in two parts’, met aanvulling van de alt Helena Rasker en de sopraan Keren Motseri.

(meer…)

Lees verderBenjamin dirigeert Ligeti en Benjamin (Concert Recensie)

Bernard Foccroulle – Cassandra (Concert Recensie)

De Munt, Brussel – 12 september 2023

Cassandra en Apollo te midden van de puinhopen van het verwoeste Troje. Foto’s: Karl Forster

Vijfentwintighonderd jaar geleden verhaalde de Griekse dramaturg Aeschylus over Cassandra die door Apollo werd begiftigd met het vermogen de toekomst te zien, maar daar ze niet zijn minnares wilde zijn, tevens gestraft werd: niemand zou haar voorspellingen geloven. En zo kwam het dat ze als dochter van koning Priamus en koningin Hecuba van Troje de val van deze stad voorspelde en dus niet werd geloofd, ook niet door haar eigen ouders. Bernard Foccroulle vangt zijn eerste opera ‘Cassandra’, die afgelopen zondag zijn wereldpremière beleefde bij De Munt, aan met het resultaat van dit niet geloven: de val van de stad. Waar normaal gesproken opera’s met dit soort catastrofes eindigen, kiest Foccroulle ervoor om er mee te starten. Een uiterst bloedige scene, nog versterkt door de cameraman die close-ups tovert op een groot scherm. Maar het gaat Foccroulle om het archetype Cassandra, om iemand die wil waarschuwen, maar niet geloofd wordt en trekt dat door naar onze tijd vol alarmerende problemen waarin eveneens de klokkenluiders niet geloofd worden. Hij stelt ons dan ook al snel voor aan Sandra, klimaatwetenschapper. En het moet gezegd: Foccroulle slaagt er, samen met librettist Matthew Jocelyn en regisseuse Marie-Eve Signeyrole, op meesterlijke wijze in om ons mee te nemen in zijn stelling.

(meer…)

Lees verderBernard Foccroulle – Cassandra (Concert Recensie)