Concertgebouw, Amsterdam (Holland Festival) – 24 juni 2017
In deze tweede recensie aandacht voor de wereldpremière van ‘Sacred Environment’, een nieuw oratorium van Kate Moore en voor de lang verwachte Nederlandse première van ‘A Haunted Landscape’ van George Crumb, de focus componist van deze editie van het Holland Festival.
‘Sacred Environment heet de nieuwe compositie van de Australisch / Nederlandse componiste Kate Moore dat zij in opdracht schreef van het Holland Festival en NTR Radio en dat vandaag zijn wereldpremière beleeft. Een bijzonder stuk waarin Moore een eerbetoon brengt aan de Dharug, Wannarua en Darkinjung, de oorspronkelijke bewoners van Australië’s New South Wales en aan de natuur die in hun leven een veel belangrijkere rol speelt dan in die van ons. Dat Moore zich laat inspireren door de natuur is niet nieuw, dat geldt van meer van haar composities, maar op de manier als in ‘Sacred Environment, is ook voor haar een stap verder. Het stuk is van een grote poëtische en tevens zeer indringende schoonheid. Daar draagt het oratorium karakter overigens voor een belangrijk deel aan bij. Het stuk krijgt daarmee een sacrale kant die uitstekend past bij de boodschap die Moore wil overbrengen. Onmiskenbaar Moore zijn de repeterende patronen die haar muziek dat stuwende karakter geven. Bij haar heb je altijd het gevoel dat er niet aan te ontkomen valt. Ze dwingt je tot luisteren.
En intussen wordt er onwaarschijnlijk goed gemusiceerd door zowel het Radio Filharmonisch Orkest als door het Groot Omroepkoor, beiden onder leiding van Brad Lubman en zingt sopraan Alex Oomens de sterren van de hemel. Bijzonder is ook de aanwezigheid van de didgeridoo in het orkest, bespeeld door Lies Beijerinck. Moore heeft zonder meer een meesterwerk toegevoegd aan haar reeds imposante oeuvre. Dat men het ook hier blijkbaar weer nodig vond om met beelden te werken, dit maal onder leiding van Ruben van Leer die hier met virtual reality technieken werkt, doet daar niets aan af. Prachtige beelden daar niet van, maar ook nu leidt het weer meer af dan dat het wat toevoegt.
Dat ‘A Haunted Landscape’ van George Crumb uit 1984 nu pas zijn Nederlandse première beleeft is natuurlijk onvergeeflijk. Maar goed, beter laat dan nooit, zeggen we dan. Want wat een stuk. Crumb, waar we reeds uitgebreid bij stil stonden naar aanleiding van de concerten op 9 en 23 juni, heeft niet echt veel geschreven voor orkest, hij is meer een componist die werkt met kleinere bezettingen. Het maakt dit stuk des te interessanter en belangwekkender. Qua thematiek past het overigens goed bij het nieuwe stuk van Moore. Crumb zegt zelf over zijn stuk: “De titel weerspiegelt mijn overtuiging dat bepaalde plaatsen doordrongen zijn van mysterie en dat zij een sterk gevoel van ontzag kunnen oproepen…Zelfs in de bossen van West Virginia voel je nog altijd de aanwezigheid van verdwenen indianen.” Dit gegeven leidt bij Crumb dan ook wederom tot mysterieuze, soms onwezenlijk aandoende klanken. Het dreigende slagwerk, de ongewone pianoklanken, het alarmerende geluid van de blazers, het draagt allemaal bij aan de bijzondere ervaring die het ons als luisteraars biedt.
Lees hier deel 1 en 3 van de Proms.
